PIKIN SLEE
TITEL:Lespeki, samenwerking met F.V.A.S Paramaribo en Totem Boti/Fiti a Wan, Pikin Slee
JAAR: 2015
LOCATIE: Paramaribo, Pikin Slee, Suriname
DUUR: 1 maand
BUDGET: 9000 euro
Kan vakmanschap contact tussen culturen tot stand brengen?
Kunnen ambachtelijke producten de kwetsbare traditionele cultuur versterken?
De Surinaamse samenleving is voornamelijk etnisch georganiseerd. Het is een verzameling van verschillende bevolkingsgroepen die elkaar niet goed kennen. Op dit moment is er beweging waarneembaar naar een multi- etnische identiteit. Paradoxaal genoeg mede door toedoen van de multi-etnische partij van de huidige president Bouterse.
Vanuit de vereniging van beeldende kunstenaars in Paramaribo de FVAS, (Federatie Van Artiesten Suriname) is het initiatief gekomen om contact te zoeken met een groep houtbewerkers, craftsmen, uit Pikin Slee. Een marron 1 dorp in boven Suriname, waar ook het museum van Saramakaanse cultuur is gevestigd. Samenwerking zou op meerdere manieren een brug vormen. Tussen etnische groepen, tussen stads en bos cultuur en tussen 'hoge' cultuur en traditionele cultuur.
Het oogmerk is door kennisoverdracht en contact cultuur in brede zin in Suriname te versterken. Tegelijk kan het herwaarderen van het belang van traditionele technieken de nog levende cultuur meer resistent maken. De cultuur van de leefgemeenschappen in de jungle van Suriname ondervindt steeds meer concurrentie vanuit de stedelijke cultuur. Wat niet geoefend wordt, verdwijnt.
Het concept voor het plan is wederzijds respect, 'lespeki' in het Saramakaans. Hoe komen we tot een evenwichtige uitwisseling?
Kennismaken met elkaar is de eerste stap. De kunstenaars van de FVAS werken binnen de westerse traditie. De mensen van Pikin Slee werken traditioneel. Het is zoeken naar de geschikte manier van overdracht tussen 'amateur' en professional. Hoe kunnen we elkaars perspectieven leren kennen. Zowel tussen FVAS en de mensen uit Pikin Slee als tussen hen en ons.
Het plan is om elkaar workshops te geven in elkaars specifieke vaardigheden. Houtsnijwerkers uit Pikin Slee bezoeken Paramaribo en geven lezingen over hun werk. Vrouwen uit Pikin Slee geven workshops over het maken van traditioneel patchwork. Kunstenaars uit Paramaribo delen hun kennis met de lokale ambachtsmensen over het maken van portretten. Gezamenlijk wordt in Pikin Slee gewerkt aan het vertalen van de technieken naar producten voor de craftshop van het Saramaka museum.
Kennis uitwisseling
Is er iets dat je van ons wilt leren? Met deze vraag benaderde de FVAS de craft mensen uit Pikin Slee. Het antwoord was simpel en direct. De houtsnijwerkers willen leren koppen hakken en portret leren tekenen. Koppen zijn maar 1 stap verwijderd van maskers, Toeristen verwachten bij hun bezoek aan Pikin Slee vanwege de similariteit met Afrikaanse cultuur maskers. Deze worden eigenlijk traditioneel niet gemaakt als craft. De mannen willen dat graag leren. Om de mogelijke verdiensten en om de resultaten. Ze vinden de naturalistische beeldhouwwerken in hout heel mooi. De dames van de naai en kalebas club Fiti A Wan, willen graag tassen leren maken om als souvenir te verkopen.
In Pikin Slee is de maakcultuur geconcentreerd rondom het maken van geschenken. Rituele objecten zijn ruw en vrijwel onbewerkt. De geschenken, gebruiksvoorwerpen en kleding geef je om indruk te maken op een man of vrouw die je bewondert. Met de geschenken wordt getoond wat men waard is. De waardering uit zich in relaties en prestige.
Souvenirs maken is daarom lastig. Hoe maak je iets moois voor iemand die je niet kent en wiens waardering je niet kunt inschatten. Onze directe monetaire waardering is hier helemaal niet vanzelfsprekend. Hoeveel uur in een borduurwerk of houtsnijwerk geïnvesteerd wordt is irrelevant voor de prijs bepaling. Hoeveel geld je op dat moment nodig hebt is meer leidend. Samenwerken is normaal: je vraagt diegene die goed een patroon kan tekenen om dat voor je te doen. Maar taak- en opbrengst verdeling bij de productie van tassen lukt niet. Tijd is geen geld. Zaad voor de volgende oogst wordt gekoesterd. Geld apart leggen voor de volgende aankoop van stof is te abstract. Geld is nog normloos.
bezoek Readytex Galerie, Paramaribo
tekenles Totem Boti
FOCUS:
–
POSITIE: organisator, co-auteur
PROCES: participatief
UITVOERING:
-ontwerp in overleg
- uitvoering door lokale craftspeople
- verkoop in craftshop
- budget souvenirs is voorgefinancierd en later uit verkoop terug betaald
RESULTAAT:
- duurzame band tussen Paramaribo & Pikin Slee
- introductie nieuwe techniek
- behouden van traditionele techniek.
- Logo en folder voor Fiti A wan,
- verkooppunt tassen in Paramaribo
bakasei (moestuin), met rasp, waaier, pinda, pan en lepel en vruchten. Tekening Paula
tas Dorsine
koppen hakken o.l.v. Jungry Udenhout
versieren van kalebassen
oogst van de moestuin
pangi hedendaags
pangi historisch
* Marrons zijn weggelopen tot slaaf gemaakten. Zij vluchtten langs de rivier het bos in en stichtten dorpen. Omdat zij in het bos niet alles konden vinden wat ze nodig hadden overvielen Marrons regelmatig de plantages. Pogingen de Marrons te verslaan waren vruchteloos. Tussen 1760 en 1775 sluiten de verschillende groepen Marrons een verdrag met de Hollandse plantagehouders.In ruil voor hun vrijheid en een jaarlijkse uitkering van gebruiksgoederen worden de plantages niet meer overvallen. Deze overeenkomst is een eeuw ouder dan de smansipasie: het officiele einde van de slavernij in 1863. Marron dorpen kennen dus een eeuwenlange eigen traditie. Pikin Slee is zo een oud dorp.
Saramacaans houtsnijwerk
bart&klaar
urgentie
intro