BEHOUD sociale woningbouw
VAN DER PEK buurt Amsterdam

TITEL: Viva Van Der Pek
JAAR: 2010-2021
LOCATIE: Amsterdam
BUDGET: N.V.T

De woningcorporatie Ymere wil de Van Der Pek buurt slopen waarin onze woning staat. Deze wijk is gebouwd door sociaal bewogen architect Van der Pek en is de eerste grootschalige sociale woningbouw wijk van Amsterdam. Maar, de wijk ligt dicht bij de Amsterdamse binnenstad en is een goede “grondpositie”. De goedkope sociale huurhuizen moeten uit winstoverwegingen ruimte maken voor koophuizen voor jonge moderne gezinnen.
In opdracht van de corporatie worden allerlei 'leuke projecten' met bewoners en kunstenaars opgezet om de wijk alvast het juiste profiel te geven voor deze nieuwe bewoners.
Het tekent de tijd: Amsterdam is voor de economisch sterken. De cultuur van toegang voor iedereen is voorbij. Moeten we dit accepteren of een tegengeluid laten horen?


Stap 1 is Stoppen met klagen en pro-actief een visie maken: Hoe willen we het wél.
We studeren samen met bewoners op alternatieve plannen en maken ontwerpen, posters en argumenten tégen sloop. Hoe veranderen we het door Ymere geschetste beeld van een a-sociale armoedige en ouderwetse wijk naar een wijk die het bewaren waard is.
Om gewicht te geven betrekken we architecten en planners van naam bij het proces. Er komen lezingen en bijeenkomsten.
We hopen zo voldoende nieuwe realiteit te ontwikkelen zodat sloop onlogisch gaat lijken. Die argumenten zijn niet alleen naar buiten belangrijk, ook de bewoners van de wijk moeten gesterkt worden.
Door gezond verstand en gezond gevoel te gebruiken weten we langzamerhand de politiek erbij te betrekken en de erfgoed verenigingen wakker te kussen. Het is spannend. De corporatie is taai en vastbesloten geld te verdienen.

Is dit werk voor kunstenaars? Het lijkt vooral onmogelijk om niets te doen. De Van der Pek buurt is cultureel erfgoed ontstaan in de tijd waar kunstenaars hun vaardigheden inzetten voor sociale verandering. Iets dat wij nu ook voorstaan.
Daarnaast is het is een soort reality- check: Wat is de kracht van het artistieke binnen het economisch/politieke arena. Het oordeel is onbeslist. Er is praktisch/feitelijk veel bereikt, maar het is lastig aan verzet een artistieke dimensie te geven. Het is lastig verzet theatraal te maken. De cultuur van actievoeren is schraler geworden. De acceptatie van visuele/artistieke argumenten is veel geringer. Spandoeken worden direct verwijderd, maskers zijn verboden. Optochten dienen goedgekeurd te worden. Schilderingen aanbrengen is vandalisme. Plannen en de posters en de concepten blijven over.

CONCLUSIE:
De gekozen strategie is effectief gebleken. De kwaliteit van de Van Der Pek-buurt wordt weer erkend. Sloop is voorlopig van de baan. Landelijke ontwikkelingen helpen. Door de schandalen rondom corporaties is het zorgen voor sociale huurwoningen opnieuw als de kerntaak geformuleerd en wordt sloop voor nieuwbouw minder voor de hand liggend.
Deze erkenning heeft zijn prijs. De huurders moeten ermee akkoord gaan dat toch een deel van de woningen wordt verkocht als compensatie voor eigenaar IJmere.
Ondertussen zijn door een andere manier van huur berekenen de huurprijzen in Amsterdam enorm gestegen. Goedkope huren heb je in de van der Pek niet meer.
Naast het afwenden van sloop is er nog een succes. Het illustreren van de kwaliteiten van de architectuur hebben geleid tot het terugbrengen van de originele kleuren van het houtwerk van de woningen. Dit heeft de wijk een totaal ander uiterlijk en sfeer gegeven. Daarnaast komt er een monument voor het echtpaar van der Pek.

GENTRIFICATIE
Het nieuwe, aantrekkelijke, gezicht zorgt ervoor dat de wijk een nieuwe bewoner aantrekt. De woningen die in de verkoop komen worden gekocht door rijkere succesvolle mensen. Hierdoor lijken de originele bewoners ineens armer en kanslozer. Er komen capuccinotentjes en restaurants en andere winkels. Op dit moment is het karakter volkswijk sterk aan het veranderen naar hipsterwijk. Het wordt het grote 'succes van Noord' genoemd. Niet iedereen is daarvan overtuigd.

buurtposter tegen sloop

---

---

Maar de huizen krijgen dan wel veel hogere huren. Geen sociale huur meer. De bewoners moeten dan alsnog verhuizen.

optocht in de wijk

Er is een grote overlegronde geweest. Middels allemaal werkgroepen is het originele plan voor grootschalige sloop gewijzigd. Waarschijnlijk wordt er gerenoveerd.

FOCUS: actie & art, vormen dynamische coalitie

POSITIE: Opdrachtgever/co- auteur

BUDGET: eigen financiering

LOOPTIJD: 2,5 jaar

PROCES: participatief

UITVOERING:
Framing, planningworkshops stedenbouw i.s.m. Hein de Haan,
ontwerp alternatief plan, visie voor beheer,
media strategie & interviews,
politiek betrekken & moties voorbereiden.

RESULTAAT:
– behoud 1500 woningen voor sloop
– Van Der Pek buurt verklaard tot beschermd stadsgezicht
– herstel origineel kleurenschema
– start sociaal proefblok

rood is voorgenomen sloop van woningen

buurtworkshop o.l.v. Hein de Haan

ledenvergadering Huurders

protest

Bouwclowntjes slopen de huurwoningen

inspreken in deelraad

bart&klaar